Θ. Σώκος: "...Μη χαθούμε στο δρόμο"

Παραθέτουμε παρακάτω σημεία από την ομιλία του κου Θ.Σώκου στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου για τον Αμβρακικό, στη Βόνιτσα.

«Αισθάνομαι μια ανθρώπινη χαρά γιατί το θέμα Αμβρακικός συζητιέται σε ένα πραγματικά υψηλό επίπεδο είκοσι έξι ολόκληρα χρόνια και σήμερα παίρνονται αποφάσεις.
Παρεμβάσεις, κατά το παρελθόν στο περιβάλλον έγιναν αλόγιστα χωρίς πρόγραμμα, χωρίς να εξεταστούν οι επιπτώσεις στο οικοσύστημα του Αμβρακικού κόλπου, που αποτελεί ένα μοναδικό οικολογικό απόθεμα στην Μεσόγειο και την Ευρώπη.
Τα φράγματα στα ποτάμια της βόρειας πλευράς δημιούργησαν στασιμότητα στα νερά.
Ο κόλπος δεν έχει ανανέωση των νερών του.
Δεν υπάρχουν πλέον τα πλημμυρικά φαινόμενα, δεν υπάρχουν ρεύματα.
Αυτό σε συνδυασμό με τα φυτοφάρμακα, τα αστικά λύμματα, τους διάφορους ρύπους από τις βιομηχανίες και τις μεγάλες κτηνοτροφικές και άλλες εγκαταστάσεις, δημιουργούν ένα επιβαρυμένο μοντέλο, ένα σύστημα που επιβαρύνεται και δημιουργεί ανοξικά στρώματα στον κόλπο.
Ο κόλπος αργοπεθαίνει.
Δεν θέλω να είμαι μάντης κακών αλλά έχει πρόβλημα.
Έχει ... πολλαπλάσιο πρόβλημα από αυτό που είχε πριν από είκοσι ή τριάντα χρόνια και αν δεν ληφθούν τώρα δραστικά μέτρα το θέμα αυτό θα είναι χωρίς επιστροφή τα επόμενα χρόνια.
Γι’ αυτό λοιπόν έχει πολύ μεγάλη αξία η σημερινή διαβούλευση και οι αποφάσεις που θα παρθούν πάνω σε ένα πρόγραμμα το οποίο έχει να κάνει με την προστασία του κόλπου.
Θέλω να πιστεύω ότι το νεοσύστατο Υπουργείο Περιβάλλοντος θα είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένο, όχι μόνο για τα ζητήματα της προστασίας του κόλπου αλλά και με τα άλλα περιβαλλοντικά προβλήματα σε όλη την Ελλάδα.
Ιδιαίτερα όμως με τον Αμβρακικό, πριν από δύο περίπου χρόνια από την αντίστοιχη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος του πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ δεχτήκαμε μια απίστευτη προσβολή που είναι χαρακτηριστικό της ανικανότητας αλλά και του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζονται τεράστιες οικολογικές καταστροφές.
Εξαιτίας της ανόδου των ανοξικών στρωμάτων που φτάνουν, δυστυχώς, σε αρκετές περιπτώσεις τα δεκαπέντε μέτρα και ενός πλημμυρικού φαινομένου που δημιουργήθηκε από τα φράγματα (αφήσανε τα φράγματα ελεύθερα) είχαμε τον θάνατο περίπου εννιακόσιων τόνων ψαριών στην περιοχή του Μενιδίου.
Ξέρετε τι είπε τότε, η Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος;
Ότι τα ψάρια πέθαναν από συνωστισμό.
Αυτό δεν είναι κάτι που ειπώθηκε έτσι στην κουβέντα και το παραλείπουμε.
Είναι γραπτό.
Τα ψάρια πέθαναν σύμφωνα με την Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος πριν από δύο χρόνια από συνωστισμό!
Αυτή ήταν η απάντηση και η εκδοχή που δόθηκε.
Κύριος οίδε γιατί ερμήνευσαν έτσι ένα θέμα μιας τόσο μεγάλης οικολογικής καταστροφής.
Τότε ο Αμβρακικός μας έστειλε το μήνυμα: «πεθαίνω, κάτι πρέπει να γίνει».
Οι μελέτες για το ισοζύγιο των νερών δεν θα πρέπει να είναι μια υπόθεση του Υπουργείου Οικονομίας.
Το ισοζύγιο και η ανανέωση των νερών στον Αμβρακικό κόλπο πρέπει να είναι κυρίαρχο ζήτημα γιατί αλλιώς τα όσα και αν λέμε, όσα κι αν κάνουμε, όσο και αν είναι στοχοποιημένες οι ενέργειές μας θα είμαστε πάντα με έλλειμμα και ο Αμβρακικός κόλπος στα θέματα της περιβαλλοντικής προστασίας είναι στο όριο.
Υπάρχει και μια άλλη άποψη που λέει ότι δεν τρέχει τίποτα, ότι η φύση έχει τη δυνατότητα να ανανεώνεται.
Δίνω ιδιαίτερη σημασία στα θέματα της προστασίας για να πάμε στα θέματα της ανάδειξης των δυνατοτήτων που προσφέρονται από το οικοσύστημα.
Τουριστική αξιοποίηση όχι μόνο των περιοχών του κόλπου αλλά και της ευρύτερης περιοχής.
Ο κόλπος είναι το σήμα κατατεθέν, είναι το σημείο αναφοράς.
Πάνω στον κόλπο είναι το αεροδρόμιο του Ακτίου και δεξιά και αριστερά οι ακτές του Ιονίου και της Λευκάδας.
Εκεί που θα έπρεπε να έχουμε πολλαπλάσια τουριστικά οφέλη και δεν έχει να κάνει μόνο με την Αιτωλοακαρνανία αυτό ή με την Ήπειρο, έχει να κάνει με την δυτική Πελοπόννησο, με την Αχαΐα και την Ηλεία.
Είμαστε σαφώς ελλειμματικοί με οποιαδήποτε άλλη περιοχή της χώρας.
Το εισόδημα που προέρχεται από τουριστικές δραστηριότητες στην περιφέρειά μας είναι στις τέσσερις τελευταίες θέσεις των νομών της χώρας.
Αν εξαιρέσουμε το παράδειγμα της Ηλείας στην περιοχή της Κυλλήνης και της Αρχαίας Ολυμπίας τα πράγματα είναι δραματικά.
Προσφέρεται η περιοχή μας για τουριστική ανάπτυξη;
Ασφαλώς και προσφέρεται.
Σε ποιο μοντέλο; Όχι εκείνο το μοντέλο που λέει θάλασσα, έρωτας και ήλιος.
Προσφέρεται για πολλά περισσότερα αξιοποιώντας τις δυνατότητες για εναλλακτικές μορφές τουρισμού, για παραθεριστική κατοικία, για έναν τουρισμό τριακόσιες εξήντα πέντε μέρες το χρόνο.
Τι πρέπει να κάνουμε γι’ αυτό;
Θα πρέπει να δούμε αυτό που διαθέτει η περιοχή του Αμβρακικού σε σχέση με τον πολιτισμό, με την ιστορία.
Θα πρέπει λοιπόν να δούμε ότι στην περιοχή αυτή έγινε η Ναυμαχία του Ακτίου το 31 μ.Χ., με την οποία άλλαξε ο τότε κόσμος, η Δύση κυρίευσε την Ανατολή.
Στην περιοχή αυτή δεν υπάρχει ούτε μια ταμπέλα που να δείχνει πού έγινε η Ναυμαχία του Ακτίου.
Πρόταση που συμπεριλαμβάνεται μέσα στο πρόγραμμα.
Θεματικό πάρκο για τη Ναυμαχία του Ακτίου και ένα μουσείο εικονικής πραγματικότητας.
Θα πρέπει αυτό να το κάνουμε σημαία των προσπάθειών μας για να αποκτήσει η περιοχή ταυτότητα.
Η Ναυμαχία του Ακτίου και η Νικόπολη είναι η ιστορία αυτού του τόπου και επενδύουμε πάνω σε αυτό.
Νομίζω ότι αξίζει κάθε προσπάθεια η πρόταση αυτή και πρέπει να έχει συνέχεια.
Θα πρέπει να στοχεύσουμε στην ανάδειξη αυτού του μεγάλου γεγονότος που σημαίνει ανάπτυξη τουριστική σε τεράστια περιοχή.
Είναι ένα μεγάλο γεγονός το οποίο θα πρέπει να αγκαλιαστεί από φορείς πάνω από μας και ασφαλώς με την συμβολή τη δική μας.
Στην περιοχή υπάρχουν κάστρα ανεκτίμητης ιστορικής αξίας τα οποία δείχνουν και την πορεία των ανθρώπων στην περιοχή.
Το κάστρο στην Πρέβεζα, το κάστρο του Αλή Πασά στο Άκτιο, το κάστρο της Βόνιτσας (ευτυχώς αυτό ολοκληρώθηκε), το κάστρο της Πλαγιάς, το κάστρο της Περατιάς, η Αγία Μαύρα στην Λευκάδα.
Αυτά είναι ένας ανεκτίμητος πλούτος που καθιστά την περιοχή τουριστικό προορισμό για χιλιάδες ανθρώπους από όλο τον κόσμο και ταυτόχρονα ο ναός του Ακτίου Απόλλωνα όπου τον Σεπτέμβριο η ανασκαφή της κ. Τριάντη και των συνεργατών της έφερε στο φως την Άρτεμη και τον Απόλλωνα, τα ίδια ακριβώς αγάλματα με αυτά του Οκταβιανού Αύγουστου που υπάρχουν στη Ρώμη.
Αυτός ο πλούτος λοιπόν που δεν τον ξέρει κανένας, που είναι ανεξερεύνητος, είναι και το απόθεμα που έχουμε, είναι η βάση που διαθέτουμε για να πάμε μπροστά.
Να πάμε σταθερά και σίγουρα σε μια τουριστική ανάπτυξη που μας ταιριάζει, που τη μπορούμε, που συνδυάζει το περιβάλλον, τις οικοτουριστικές δραστηριότητες, τη μοναδικότητα του κόλπου σαν οικολογικό πάρκο, ταυτόχρονα με τον πολιτισμό και την ιστορία.
Βεβαίως γι’ αυτό επιμένω ότι πρέπει να έχουμε στοχευμένες δράσεις.
Ένα αλιευτικό καταφύγιο λιγότερο, είναι ένα αλιευτικό καταφύγιο λιγότερο. Η μή αξιοποίηση όμως αυτού του πολιτισμικού αποθέματος είναι τεράστιο έγκλημα.
Οι ανασκαφές γίνονται στην περιοχή μας στην αρχαία Πάλαιρο, στην Κεκροπία, από ξένες ομάδες με ισχνή οικονομική βοήθεια από το Υπουργείο Πολιτισμού και βεβαίως με την εθελοντική παρουσία φωτισμένων ανθρώπων όπως είναι ο Λάζαρος Κολώνας.
Αυτά τα μνημεία θα πρέπει να έχουν συστηματικότερη ανασκαφή.
Το Θύρριο θα πρέπει να μπει στον χάρτη των προτεραιοτήτων, όχι μόνο για το μουσείο του αλλά για το ότι κάποτε ήταν πρωτεύουσα της αρχαίας Ακαρνανίας για διακόσια χρόνια. Μπορεί από μόνο του να αποτελέσει έναν τόπο προορισμού.
Κάνω ενδεικτικές αναφορές για να ταρακουνήσω λιγάκι τις συνειδήσεις μας και να φέρω και στο φως στοιχεία τα οποία ίσως παραμελούμε και αγνοούμε διότι άμα το ζεις ένα πράγμα δεν του δίνεις και πάρα πολλή σημασία.
Η επαφή με την πραγματικότητα κάπου αμβλύνει και τις πρωτοβουλίες και τις προσπάθειές μας.
Αυτό σε συνδυασμό με τα βυζαντινά μνημεία, μη ξεχνάμε ότι η Άρτα ήταν πρωτεύουσα του Δεσποτάτου της Ηπείρου, μη ξεχνάτε ότι εκεί έχουμε μοναδικά βυζαντινά μνημεία μεγάλης αξίας που καθιστούν τον τόπο αυτόν ανεπανάληπτο σε σχέση με τον τουριστικό προορισμό.
Να πάω στο επόμενο που έχει να κάνει με τα τοπικά προϊόντα.
Δύσκολα ο επισκέπτης περνώντας από εδώ θα βρει κάτι για να πάρει μαζί του ως τοπικό προϊόν είτε αυτό είναι στη Βόνιτσα, είτε στα Παλιάμπελα, είτε και στην Αμφιλοχία ακόμα.
Από την Λευκάδα μπορεί να φύγει με δύο τοπικά προϊόντα, ίσως και τρία.
Αν πάμε όμως στην Κεφαλλονιά θα φύγει με περισσότερα τοπικά προϊόντα, στην Κέρκυρα το ίδιο.
Μήπως θα πρέπει λοιπόν αυτή την υπόθεση των τοπικών μας προϊόντων να την υπερασπιστούμε με έναν καλύτερο τρόπο;
Νομίζω ότι πρέπει.
Υπάρχουν σοβαρές και καλές προτάσεις στο πρόγραμμα για τις οποίες χαιρόμαστε, τις αποδεχόμαστε και τις υπερασπιζόμαστε.
Δεν μπορεί οι ελιές και το λάδι της ευρύτερης περιοχής του Αμβρακικού κόλπου να μην είναι προϊόντα περιζήτητα και προβεβλημένα.
Προϊόντα που έχουν ποιότητα και μεγάλη διατροφική αξία.
Και πάνω από όλα δεν μπορεί τα αλιεύματα του Αμβρακικού με την μοναδικότητα που έχουνε να τα ξέρουν στην Χαλκίδα για παράδειγμα και να μη τα γνωρίζουν οπουδήποτε αλλού.
Ο Αμβρακικός λεηλατείται με έναν τρόπο απίστευτο σε όλες τις ακτές από τα κομπρεσέρ που έχουνε διαλύσει τα πάντα και βεβαίως τα όστρακα «δακτύλους» εμείς εδώ δεν τα ξέρουμε να τα πουλήσουμε.
Αυτό λοιπόν που εξυπηρετεί τους ελάχιστους, θα έλεγα και πειρατές, στην υπόθεση των αλιευμάτων του Αμβρακικού κόλπου μπορεί και πρέπει να γίνει το πλεονέκτημά μας.
Είναι μια υπόθεση που θα αποτελεί, για τους δυνατόν περισσότερους, το σήμα κατατεθέν της περιοχής, τα προϊόντα και η διατροφική τους αξία, τα αλιεύματα από τον Αμβρακικό κόλπο. Αλλιώς θα καίμε τη μοίρα μας και θα λέμε τι καλές που ήταν οι γαρίδες κάποτε ή οι δάκτυλοι που δεν τους ξέρουμε και τους τρώμε αλλού.
Αυτά λοιπόν έχουν ιδιαίτερη αξία και πολύ μεγάλη σημασία.
Θέλω να πω πράγματα τα οποία πρέπει να καταδείξουμε και πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί.
Μη χαθούμε στο δρόμο.
Θα πρέπει να υπάρξουν κανόνες στην διαχείριση του προγράμματος.
Η αοριστία πρέπει να εκλείψει.
Φορείς δεν μπορεί παρά να είναι οι Δήμοι.
Οι Νομαρχίες εκλείπουν και οι Περιφέρειες, έτσι που είναι το σύστημα δεν ξέρω πόσες δυνατότητες έχουν να διαχειριστούν την υπόθεση.
Διότι ο Αμβρακικός είναι ολότητα, είναι ενιαίο σύστημα.
Δεν διασπάται.
Διοικητικά όμως είναι διασπασμένος.
Τί θα συμβεί αν αυτή την επίπτωση την μεταφέρουμε και στο πρόγραμμα και στα έργα και αν ο ένας τραβάει από εδώ και ο άλλος τραβάει από εκεί;
Θέλει συντονισμένη δράση και πρέπει να ξεφύγουμε και από την πεπατημένη.
Εάν δεν υπάρξουν δικλείδες ασφάλειας για την υλοποίηση του προγράμματος, την έγκαιρη ανανέωσή του και την προώθησή του τα πράγματα δεν θα πάνε καθόλου καλά.
Θα πρέπει να προσδιοριστεί με ακρίβεια ποιος δίνει την εντολή, ποιος ανοίγει την πόρτα γιατί αν είναι καμιά διαχειριστική αρχή σαν αυτές που γνωρίζουμε χαιρέτα μου τον πλάτανο.
Νομίζω ότι επειδή πάθαμε και μάθαμε πρέπει να μην ξαναπάθουμε.
Επειδή το πρόγραμμα είναι φιλόδοξο, θα πρέπει να είναι και σωστά στοχευμένο σε ότι έχει να κάνει με την υλοποίησή του.
Παρατηρώ κάτι.
Δεν υπάρχουν δράσεις για τους ιδιώτες.
Ή μάλλον υπάρχουν δράσεις στις οποίες μπορούν να είναι ιδιώτες αλλά είτε δεν τους αναφέρουμε καθόλου, είτε δεν τους δίνουμε τη δυνατότητα.
Γιατί ένα λιμενικό έργο που θα είναι προορισμένο για τους αλιείς και ταυτόχρονα για τα τουριστικά σκάφη, να μην είναι υπόθεση μιας κοινοπραξίας με ιδιώτες ή αποκλειστικά ενός ιδιώτη;
Τι μας εμποδίζει;
Οι σοβαροί ιδιώτες επιχειρηματίες έχουν θέση στο πρόγραμμα και πρέπει να υπάρξει μέριμνα γι’ αυτό, γιατί έτσι καθιστάμεθα και ως φορείς σοβαροί και υπεύθυνοι απέναντι στις υποχρεώσεις μας.
Αλλιώς θα έχουμε αργούς ρυθμούς και δεν θα έχουμε και την απόδοση που πρέπει.
Και ένα τεράστιο ζήτημα.
Ποιος θα δίνει τις άδειες;
Ποιος θα απευθύνεται και πού για να πάρει άδεια για το οποιοδήποτε λιμενικό έργο; Ξέρετε ότι η ΚΥΑ έχει κανόνες απόλυτης προστασίας και σε κάποιες περιπτώσεις αυτό είναι καλό, αλλά κάποιος πρέπει να τα ξεκλειδώνει όλα αυτά.
Οφείλουμε να μην είμαστε στο γράμμα της ΚΥΑ, αλλά να είμαστε στο πνεύμα της Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την προστασία του Αμβρακικού.
Γιατί αν ο επενδυτής που θα είναι ο δήμος ή η Περιφέρεια ή το ΤΕΙ ή μια κοινοπραξία , έχει να αντιμετωπίσει τη γραμματική ερμηνεία που θα κάνει ο όποιος υπάλληλος που θεωρεί ότι, αφού του δόθηκε υπογραφή, είναι ιδιοκτήτης του Αμβρακικού, μπορεί να κάνει αυτός ότι θέλει.
Τότε τα πράγματα δεν θα πάνε καθόλου καλά.
Είναι σημαντικά κατά την άποψή μου θέματα που χωρίς αυτά, χωρίς την επίλυση αυτών των ζητημάτων δεν θα υπάρξει συνέχεια.
Δε θα πάμε πουθενά.
Απλά θα περάσει μια ακόμη δεκαετία και θα ξανασυζητάμε για τις χαμένες ευκαιρίες σε άλλες συνθήκες.
Το Νομαρχιακό Συμβούλιο της Αιτωλοακαρνανίας συνεδρίασε την περασμένη Δευτέρα, πριν από 2 μέρες, ασχολήθηκε σοβαρά με το θέμα, αναδείξαμε την αποκτηθείσα εν υπηρεσία εμπειρία 30 χρόνων και βεβαίως καταθέτουμε τις παρατηρήσεις μας στην ολοκληρωμένη πρόταση που είναι η ΑΝΑΣΑ η οποία έχει και αυτή τη συμβολή της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αιτωλοακαρνανίας μιας και σε σύντομο χρόνο, αλλά με σωστό τρόπο, κατατέθηκαν οι απόψεις μας τον Γενάρη του 2007.
Είμαστε εδώ, οι Τοπικές Αρχές , η Νομαρχία, η Περιφέρεια και οι ειδικοί.
Ο φορέας του Αμβρακικού κόλπου λάμπει δια της απουσίας του.
Θα πρέπει να δούμε πάρα πολύ σοβαρά αυτή την υπόθεση, θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τα ώριμα έργα με πολύ μεγάλη προσοχή.
Κλείνοντας θα ήθελα να αναφερθώ στο ζήτημα των πυροπλήκτων της Ηλείας.
Ο νομός Ηλείας δεν είναι απλά πυρόπληκτος, είναι ο νομός που θρήνησε εξήντα νεκρούς και το θέμα αυτό δεν μπορεί να αφήνεται μόνο στις διεκδικήσεις των τοπικών εκπροσώπων.
Είναι μια εθνική υπόθεση την οποία, έτσι που πάνε τα πράγματα, θα καταντήσουμε να την αντιμετωπίζουμε με ερωτήσεις και με παραστάσεις.
Χάνουμε νομίζω τον στόχο.
Εδώ πρέπει να είμαστε διαρκώς συγκλονισμένοι με το έγκλημα του 2007.
Η ιστορία αυτή πρέπει να τελειώσει και δεν συγκρίνεται η καταστροφή και το έγκλημα του 2007 με την οποιαδήποτε άλλη επιλογή.
Γι’ αυτό, αποτελεί εντολή του Περιφερειακού Συμβουλίου αλλά και των πάντων ότι οι πρωτοβουλίες θα πρέπει να είναι τόσο έντονες για να ταρακουνηθούν κάποιοι που νομίζουν ότι το έχουμε ξεχάσει.
Σας Ευχαριστώ»